Czy probiotyki mają znaczenie w leczeniu depresji? Drukuj Email
Wpisany przez S.Z.   
sobota, 23 lutego 2019 11:15

Czy probiotyki mają znaczenie w leczeniu depresji?

Mikrobiota człowieka to złożony ekosystem. W zależności od tego, w jakich warunkach żyjemy, jak się odżywiamy i jak spędzamy czas, „zbieramy” różne kolonie bakteryjne. Wśród nich wyróżniamy te, które pozytywnie wpływają na nasze zdrowie (tzw. probiotyki), jaki i te, które odpowiadają za produkcję toksyn, nasilają stan zapalny i przyczyniają się do wystąpienia chorób.

Jednym z najnowszych odkryć jest wykazanie powiązania pomiędzy kondycją flory bakteryjnej a występowaniem zaburzeń takich jak depresja. Nowa generacja probiotyków, tzw. „psychobiotyki” wywierają wpływ na funkcjonowanie osi jelitowo-mózgowej, dzięki czemu mogą pozytywnie oddziaływać na zdrowie psychiczne. Warto przypomnieć o stosowaniu probiotyków przy okazji Ogólnopolskiego Dnia Walki z Depresją, który obchodzimy już 23 lutego.
Wszystkie powierzchnie naszego ciała, np. skóra, jama ustna czy nabłonek jelitowy są środowiskiem życia bakterii. Okazuje się, że stanowią one 10 razy więcej komórek, niż wszystkie komórki ludzkiego organizmu ! Dbanie o zdrowy i higieniczny styl życia, a także podążanie za zasadami zdrowej diety, sprzyja kolonizacji naszego organizmu (1) pożytecznymi szczepami bakteryjnymi.

Korzyści płynące z obecności prawidłowej mikrobioty jelit

Włączenie do swojej diety fermentowanych produktów mlecznych, kiszonych warzyw i owoców, pieczywa na zakwasie, a także specjalnie dobrana probiotykoterapia, pozwala na zwiększenie liczby i różnorodności bakterii szczególnie korzystnych, np. z rodzaju Bifidobacterium i Lactobacillus (2).
Wspomniane probiotyki wpływają na wiele aspektów naszego zdrowia. Dzięki temu, że zasiedlają powierzchnię przewodu pokarmowego, uszczelniają barierę nabłonkową jelit. Z jednej strony uniemożliwiając kolonizację przewodu pokarmowego patogennymi szczepami bakteryjnymi, z drugiej strony ograniczając przenikanie alergenów ze środowiska zewnętrznego. Bakterie bytujące w naszych jelitach, nie tylko zmniejszają częstość zatruć pokarmowych, ale także mają zdolność do zmniejszania czystości i nasilenia alergii i stanów zapalnych (3).
Co więcej, mikrobiota jelit jest także pomocna u tych, którzy cierpią na zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego takie jak wzdęcia, zaparcia i niestrawności. Odpowiednio dobrane szczepy probiotyczne zmniejszają nasilenie wspominanych dolegliwości u osób z nieswoistymi chorobami jelit np. z zespołem jelita drażliwego (tzw. IBS). Flora bakteryjna jelit, a zwłaszcza jelita grubego, bierze także udział w syntezie witamin z grupy B i krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych, odżywiających komórki jelita grubego.

Mikrobiota a układ nerwowy

Jak wynika z badań prowadzonych w ostatnich latach, to nie wszystko. Bakterie obecne w naszych jelitach wpływają także na nasz centralny układ nerwowy, czyli mózg, modulując tym samym stan emocjonalny. Zarówno te pożyteczne, jak i patogenne, mają możliwość aktywacji układu nerwowego. Nadmierna aktywność układu podwzgórze – przysadka – nadnercza może być jedną z przyczyn występowania depresji. Jak wykazano w badaniach na zwierzętach, można ją zahamować poprzez suplementację odpowiednimi szczepami probiotycznymi.

Okazuje się, że mikroorganizmy bakteryjne obecne w jelitach, są zdolne do produkcji neuroprzekaźników takich jak np. serotonina czy kwas gamma – amino masłowy (GABA), które w warunkach fizjologicznych są także produkowane wewnątrz naszego organizmu. Pierwszy z nich, serotonina, odpowiada za regulację snu, apetytu, wrażliwość na ból, a także zachowania agresywne i depresyjne (4). Także jedna z hipotez dotyczących rozwoju depresji mówi o tym, że właśnie niedobór tej substancji przyczynia się do jej wystąpienia. Jest to tzw. hipoteza serotoninowa. Natomiast GABA jest znanym środkiem uspokajającym, wykorzystywanym do produkcji suplementów diety przynoszących spokój i ułatwiających zasypianie. Także leki, tzw. agoniści receptorów GABA, poprzez zwiększanie powinowactwa kwasu gamma – amino masłowego do jego receptora, działają przeciwdepresyjnie, nasennie i uspokajająco (5).
Jak donoszą badania, bakterie wykazujące korzystny wpływ na samopoczucie, odporność na stres, stany depresyjne i lękowe to: B. longum R0175, B. breve 1205, B. infantis 35624, L. helveticus R0052, L. rhamnosus JB - 1, L. plantarum WCFS1, i L. casei Shirota (6).

Depresja - wspólny problem

Depresja jest schorzeniem, które upośledza nie tylko stan psychiczny, ale całkowite funkcjonowanie człowieka. Brak energii do działania, zmiany apetytu, nadmierna senność lub bezsenność, zmniejszona koncentracja, nieumiejętność podjęcia decyzji, niepokój, poczucie beznadziejności i winy, a także myśli dotyczące samookaleczania i samobójstwa, to jedne z wielu zaburzeń występujących w przebiegu tego schorzenia (7). Zgodnie z szacunkowymi danymi na zaburzenia depresyjne obecnie cierpi 322 milionów osób na świecie, z czego 40 milionów osób to Europejczycy (8).
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) depresja jest najczęściej spotykanym zaburzeniem psychicznym. Jest to także jedna z głównych przyczyn niesprawności i niezdolności do pracy. Jak twierdzą eksperci, w 2030 roku depresja przyczyni się do największej liczby niepełnosprawności psychicznej i fizycznej na świecie (9).
Wśród wielu przyczyn depresji wymienia się źle skomponowaną dietę (10). Okazuje się, że jadłospis bogaty w warzywa, owoce, ryby i produkty pełnoziarniste zmniejsza ryzyko rozwoju zaburzeń lękowych i depresyjnych (11). Również właściwie dobrana probiotykoterapia, jako element odpowiednio dopasowanej terapii żywieniowej, stanowi niezbędne narządzie wspierające leczenie i zapobieganie depresji.

Probiotyk? Tak – ale nie każdy

Obecnie na rynku dostępnych jest ponad sto preparatów probiotycznych. Warto wiedzieć, iż tylko niektóre z nich mają działanie udokumentowane badaniami naukowymi. Z uwagi na fakt, iż właściwości probiotyków są szczepozależne należy świadomie dokonywać wyboru. W podjęciu decyzji dotyczącej doboru odpowiedniego preparatu pomocna jest opinia lekarza. Na temat probiotyków i korzyści związanych z ich stosowaniem, edukuje kampania „Probiotyk – wybieram świadomie”. To inicjatywa, nad którą merytorycznie czuwa Rada Programowa:
• Prof. dr hab. n. med. Grażyna Rydzewska, specjalista chorób wewnętrznych, gastroenterolog, kierownik Kliniki Chorób Wewnętrznych I Gastroenterologii z Pododdziałem Leczenia Nieswoistych Chorób Zapalnych Jelit CSK MSWiA, prezes Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii
• Prof. dr hab. n. med. Hanna Szajewska, pediatra, kierownik Kliniki Pediatrii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, przewodnicząca Grupy Roboczej ds. Probiotyków Europejskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci
• Prof. n. farm. dr hab. n. med. Stefan Tyski, kierownik Zakładu Antybiotyków i Mikrobiologii Narodowego Instytutu Leków, kierownik Zakładu Mikrobiologii Farmaceutycznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, ekspert Komisji Farmakopei Europejskiej, 2010 r. zastępca Przewodniczącego Komisji Farmakopei Polskiej, Prezes Polskiego Towarzystwa Mikrobiologów
Misją kampanii społecznej „Probiotyk – wybieram świadomie” jest podniesienie wiedzy pacjentów na temat znaczenia jakości probiotyków i mądrego stosowania tylko przebadanych preparatów.

[1]R. Sender i wsp. Are We Really Vastly Outnumbered? Revisiting the Ratio of Bacterial to Host Cells in Humans. Cell 2016, 164:3:337-340.
[2] K. Mojka. Probiotyki, prebiotyki i synbiotyki – charakterystyka i funkcje. Problemy Higieny i Epidemiologii 2014, 95(3): 541-549.
[3] R. Huang i wsp. Effect of Probiotics on Depression: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized
Controlled Trials. Nutrients 2016; 8:483.
[4] R. Hassa i wsp. Podręczny słownik chemiczny. Videograf II, 2004, s. 355
[5] Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014:4276.
[6] Wang i wsp. Effect of probiotics on central nervous system functions in animals and humans: a systematic review. Journal of neurogastroenterology and motility 2016; 589.
[7] Depression: let’s talk. World Health Organization. Data dostępu 31.01.2019.
[8] Depression and Other Common Mental Disorders Global Health Estimates. World Health Organization 2017.
[9] Munoz R. i wsp. Prevention of depression worldwide: a wake-up call. Lancet Psychiatry 2016, 3:306–307.
[10] Evrensel A. i wsp. The Gut-Brain Axis: The Missing Link in Depression. Clin. Psychopharmacol. Neurosci. 2015; 13:239–244.
[11] Jacka, F.N. i wsp.. Association of Western and traditional diets with depression and anxiety in women. Am J Psychiatry 2010; 167:305–311
Kampanię wspiera:

Mecenasem kampanii jest firma Pharmabest, która rozwija portfolio swoich produktów, kierując się EBM (Evidence Based Medicine), czyli medycyną opartą na danych naukowych.
Więcej informacji na stronie www.wybieramprobiotyk.pl

/źródło - /

Poprawiony: sobota, 23 lutego 2019 10:47