Rola probiotyków w zapobieganiu występowania zaburzeń poznawczych u osób starszych

Proces starzenia się przebiega indywidualnie u każdego z nas. Jak wynika z Badania Stanu Zdrowia Ludności , u osób w wieku podeszłym notuje się wzrost zachorowania na choroby cywilizacyjne takie jak otyłość, nadciśnienie czy schorzenia układu krążenia. Alarmującym problemem stało się także zwiększenie częstości występowania zaburzeń poznawczych takich jak np. choroba Alzheimera, na którą obecnie na świecie cierpi więcej osób niż wszyscy mieszkańcy Polski2. Jak wynika z najnowszych badań, narzędziem pełniącym ochronną rolę w przebiegu zaburzeń poznawczych mogą być probiotyki.

Okazuje się, że prawie 50 mln osób na świecie cierpi obecnie na demencję . Zgodnie z opinią ekspertów, liczba ta ma wzrosnąć do prawie 75 mln osób już w 2030 roku. Wśród czynników, które mogą wpłynąć ochronnie w przebiegu wspominanych zaburzeń, wymienia się często trudne do wprowadzenia zmiany behawioralne, czyli aktywny tryb życia i zdrową dietę. Ostatnie wyniki badań wskazują także na pomocną rolę probiotyków.
W zdrowym ciele zdrowy duch!
Zgodnie z rekomendacją Światowej Organizacji Zdrowia seniorzy powinni pozostać aktywni także na emeryturze! Wśród licznych korzyści regularnych ćwiczeń fizycznych wymienia się zmniejszenie ryzyka chorób sercowo – naczyniowych, cukrzycy, nowotworów, a także usprawnienie koordynacji ruchowej i zmniejszenie częstotliwości zaburzeń równowagi, a co za tym idzie – upadków.. Odpowiednio dostosowane ćwiczenia fizyczne pozwalają także na obniżenie ciśnienia tętniczego, poprawiają skład ciała i wpływają na poprawę funkcji poznawczych.
Według opinii ekspertów, rodzaj aktywności fizycznej należy dobrać indywidualnie, mając na uwadze stan zdrowia seniora, a także obecny stopień sprawności. Do polecanych form należą: spacer, jazda na rowerze, basen, zabawa z wnukami, zorganizowane zajęcia grupowe, a także aktywność związana z codziennym wykonywaniem obowiązków domowych. Zgodnie z opinią WHO, minimalny czas spędzony na ćwiczeniach o średniej intensywności to 150 minut tygodniowo. Jeśli aktywność fizyczna jest wysokiej intensywności, czas ten może zostać skrócony do 75 minut tygodniowo.
Osoby nieaktywne powinny zacząć od ćwiczeń o niskiej intensywności, wykonywanych w krótki sesjach treningowych. W miarę poprawy kondycji, należy wydłużać czas, a także zwiększać intensywność ćwiczeń. Ci seniorzy których mobilność jest znacznie ograniczona, nie powinny całkowicie rezygnować z bycia aktywnym. Osoby te, na miarę swoich możliwości, powinny włączyć ćwiczenia fizyczne minimum 3 razy w tygodniu. Korzyścią będzie zmniejszenie ryzyka upadków, a także poprawa równowagi.
W grupie raźniej
Wyniki badań naukowych potwierdzają także ochronną rolę wsparcia rodziny i kontaktów towarzyskich . Osoby zaangażowane w życie społeczne są mniej narażone na ryzyko wystąpienia depresji, a także zaburzeń otępiennych takich jak choroba Alzheimera. Seniorzy powinni być włączani w spotkania rodzinne i spędzanie czasu z wnukami. Pomocne w rozwijaniu swoich kontaktów społecznych w podeszłym wieku, są także zajęcia grupowe organizowane w ramach społeczności lokalnych np. w domach kultury i świetlicach.
Zdrowie na talerzu
Jak wykazano w licznych badaniach, także codzienna dieta znacząco wpływa na kondycję naszego układu nerwowego. Zdrowy i odpowiednio skomponowany jadłospis, już w życiu płodowym jest konieczny do prawidłowego rozwój mózgu i siatkówki. Dietą skomponowaną specjalnie z myślą o zdrowiu mózgu jest dieta MIND , czyli The Mediterranean - DASH Intervention for Neurodegenerative Delay diet. Jest to plan żywieniowy, który powstał w 2015 roku na bazie dwóch diet: śródziemnomorskiej i DASH. Dwie ostatnie mają udowodnione działanie ochronne w wielu chorobach cywilizacyjnych takich jak: cukrzyca, choroby układu krążenia, nadciśnienie, nowotwory, a także zaburzenia poznawcze.
Dieta MIND opiera się na produktach spożywczych, które wykazują szczególnie cenny wpływ na kondycję mózgu. Należą do nich: warzywa, w tym szczególnie zielone warzywa liściaste (takie jak np. jarmuż i szpinak), owoce jagodowe np. truskawki , orzechy (nie solone), oliwa z oliwek, pełnoziarniste produkty zbożowe, a także wino spożywane w ograniczonych ilościach. Do polecanych źródeł białka w tej diecie należą: ryby i owoce morza, a także nasiona roślin strączkowych np. fasola i chudy drób.
Rola probiotków
Ostatnie badania wskazują, chcąc uniknąć zaburzeń poznawczych, pomóc możemy sobie także sami, dbając o dobrą kondycję mikrobioty w naszych jelitach. Konieczne w osiągnięciu tego celu jest przestrzeganie zdrowej diety. W pewnych sytuacjach pomocne może być także włączenie suplementacji odpowiednich szczepów probiotycznych.
Podstawą do rozważań na temat probiotyków i zaburzeń otępiennych jest odkrycie drogi bezpośredniego kontaktu pomiędzy centralnym układem nerwowym a jelitami. Mózg porozumiewa się z przewodem pokarmowym przy pomocy trzech układów: nerwowego, immunologicznego i dokrewnego. Każda ze wspominanych dróg działa inaczej. Układ dokrewny poprzez produkcję hormonów, układ immunologiczny przy pomocy cząsteczek białkowych np. cytokin, a układ nerwowy przy pomocy neuroprzekaźników przesyłanych przez nerw błędny. Okazuje się także, że bakterie jelitowe mają zdolność do produkcji związków chemicznych, potrzebnych do porozumiewania się między sobą. Wiele z nich to te same chemiczne neuroprzekaźniki, których używa nasz układ nerwowy. Mikroby w jelitach uwalniają i reagują m.in. dopaminę i acetylocholinę, hormony biorące udział w procesach poznawczych takich jak myślenie i pamięć. Ich niedobór przyczynia się do rozwoju zaburzeń układu nerwowego takich jak choroba Parkinsona czy Alzheimera.
Występujące zaburzenia równowagi jelitowej (tzw. dysbioza) przyczyniają się nie tylko do nasilenia stanu zapalnego, ale także powodują zakłócenie drogi komunikacji pomiędzy jelitami a mózgiem, co może przyczynić się także do nasilenia procesów patologicznych zachodzących w mózgu i skutkować powstawaniem zaburzeń poznawczych np. choroby Alzheimera.
Zgodnie z badaniami obserwacyjnymi i interwencyjnymi, przeprowadzonymi na modelu zwierzęcym, dysbioza jelitowa zmienia aktywność nerwu błędnego, a także wpływa na syntezę różnych substancji, które wpływają na wystąpienie chorób metabolicznych, stan zapalny i gromadzenie blaszek amyloidu w organizmie, co przyczynia się do nasilenia procesów otępiennych .
Jak wskazują eksperci, odpowiednio dobrana suplementacja szczepami może być pomocna w leczeniu dysbiozy jelitowej i jej negatywnych konsekwencji , .
Probiotyk? Tak – ale nie każdy
Obecnie na rynku dostępnych jest ponad sto preparatów probiotycznych. Warto wiedzieć, iż tylko niektóre z nich mają działanie udokumentowane badaniami naukowymi. Z uwagi na fakt, iż właściwości probiotyków są szczepozależne należy świadomie dokonywać wyboru. W podjęciu decyzji dotyczącej doboru odpowiedniego preparatu pomocna jest opinia lekarza. Na temat probiotyków i korzyści związanych z ich stosowaniem, edukuje kampania „Probiotyk – wybieram świadomie”. To inicjatywa, nad którą merytorycznie czuwa Rada Programowa:
• Prof. dr hab. n. med. Grażyna Rydzewska, specjalista chorób wewnętrznych, gastroenterolog, kierownik Kliniki Chorób Wewnętrznych I Gastroenterologii z Pododdziałem Leczenia Nieswoistych Chorób Zapalnych Jelit CSK MSWiA, prezes Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii
• Prof. dr hab. n. med. Hanna Szajewska, pediatra, kierownik Kliniki Pediatrii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, przewodnicząca Grupy Roboczej ds. Probiotyków Europejskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci
• Prof. n. farm. dr hab. n. med. Stefan Tyski, kierownik Zakładu Antybiotyków i Mikrobiologii Narodowego Instytutu Leków, kierownik Zakładu Mikrobiologii Farmaceutycznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, ekspert Komisji Farmakopei Europejskiej, 2010 r. zastępca Przewodniczącego Komisji Farmakopei Polskiej, Prezes Polskiego Towarzystwa Mikrobiologów
Misją kampanii społecznej „Probiotyk – wybieram świadomie” jest podniesienie wiedzy pacjentów na temat znaczenia jakości probiotyków i mądrego stosowania tylko przebadanych preparatów.
Kampanię wspiera:

Mecenasem kampanii jest firma Pharmabest, która rozwija portfolio swoich produktów, kierując się EBM (Evidence Based Medicine), czyli medycyną opartą na danych naukowych.
Więcej informacji na stronie www.wybieramprobiotyk.pl
*Badanie opinii zrealizowane w ramach kampanii „Probiotyk – wybieram świadomie”, w dniach 2- 6.05/2018 przez Agencję SW Research, n=1047

/źródlo - /