Choroba trzewna – teraz wiemy więcej

Celiakia – dawniej nazywana chorobą trzewną – to schorzenie, za które odpowiedzialne są konkretne geny. Posiada je aż 30% społeczeństwa. Oznacza to, że tak duża liczba osób ma do celiakii predyspozycje. Nie u wszystkich choroba musi się ujawnić, jednak jeśli do tego dojdzie – konieczne jest przejście na dietę bezglutenową.

Celiakia – gluten działa toksycznie
Celiakia polega na nietolerancji glutenu, która uniemożliwia odpowiednie wchłanianie substancji odżywczych do organizmu. Dlaczego? U chorych gluten staje się toksyczny i powoduje zanikanie kosmków jelita cienkiego oraz zniszczenia w błonie śluzowej jelita. To właśnie tam wchłanianie są witaminy i minerały. Uszkodzone kosmki nie są w stanie pracować prawidłowo, a więc organizm cierpi z powodu wielu niedoborów.
Choroba ma podłoże autoimmunologiczne i genetyczne i obecnie występuje u ok. 400 tys. Polaków, z których większość nie zdaje sobie z niej sprawy. Aż 30% społeczeństwa posiada geny odpowiedzialne za chorobę, jednak ujawnia się ona najczęściej u osób w podeszłym wieku, dzieci, kobiet w ciąży, a także pod wpływem stresu czy w połączeniu z innymi chorobami autoimmunologicznymi.
Objawy celiakii – celiakia pełnoobjawowa (jawna, klasyczna)
U ok. 10% chorych dochodzi do ujawnienia objawów związanych z układem pokarmowym, czyli bólów brzucha, biegunek, spadku masy ciała, wymiotów, wzdęć. Chociaż ten typ celiakii stosunkowo łatwo rozpoznać, bywa mylony np. z alergiami pokarmowymi czy zespołem jelita drażliwego. Objawy związane z układem trawiennym pojawiają się zwykle u ludzi starszych, dzieci i kobiet ciężarnych.
Objawy celiakii – celiakia skąpoobjawowa (ukryta)
Niedobory związanie z nieprawidłowym wchłanianiem odpowiadają za pojawienie się wielu objawów niecharakterystycznych, na podstawie których trudno potwierdzić celiakię. Nie wszystkie występują jednocześnie, czasami chory skarży się wyłącznie na 1-2. Wymienia się tutaj m.in. anemię, padaczkę, zanik szkliwa zębowego, afty i owrzodzenia w ustach, bóle głowy, mięśni, kości i stawów, osteoporozę, depresję, przewlekłe zmęczenie czy spadek libido.
Celiakia – badanie warto wykonać m.in. przy cukrzycy i Hashimoto
Z celiakią współistnieją także inne choroby autoimmunologiczne, których najczęściej występuje kilka jednocześnie. Chorzy na Hashimoto cierpią na celiakię aż 10 razy częściej niż inni. To samo dotyczy cukrzycy typu 1, przy której obecności badanie w kierunku celiakii zaleca Polskie Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci oraz Polskie Towarzystwo Diabetologiczne. Przy jednoczesnym występowaniu celiakii i Hashimoto lub cukrzycy typu 1 konieczne jest leczenie celiakii, ponieważ w innym przypadku żadna terapia nie przyniesie odpowiedniego rezultatu.
Leczenie celiakii – tylko dieta bezglutenowa
Aby zregenerować kosmki jelitowe, umożliwić wchłanianie substancji odżywczych i pozbyć się nieprzyjemnych objawów, należy przejść na dietę bezglutenową. To obecnie jedyny sposób leczenia celiakii. Dieta musi być przestrzegana przez całe życie i bez żadnych wyjątków, ponieważ nawet niewielka ilość glutenu działa w sposób toksyczny i jest niebezpieczna. Należy wybierać produkty naturalnie bez glutenu lub te, które oznaczone są specjalnym symbolem – przekreślonego kłosa. Na dietę bezglutenową przejść należy jednak dopiero w momencie postawienia diagnozy.
Test DNA na celiakię – pierwszy krok do postawienia diagnozy
Rekomenduje się rozpoczęcie diagnostyki celiakii od badań DNA, które wykażą obecność genów HLA DQ2 i/lub HLA DQ8 (odpowiedzialnych za celiakię) lub ich brak. Brak wyklucza wystąpienie choroby – wtedy można zakończyć badania na takim etapie. Obecność genów powinna być natomiast wstępem do dalszych badań, które wykażą, czy choroba jest aktywna. Najczęściej wykonuje się oznaczenie przeciwciał.

Tekst powstał we współpracy z testDNA, www.testDNA.pl
/źródło - fot.Fotolia/