Opracja zaćmy                                                

Zabieg usuwania zaćmy (katarakty) jest najczęściej wykonywaną procedurą chirurgiczną w Europie. Liczba osób, które uskarżają się na dolegliwości związane ze wzrokiem stale rośnie - analitycy WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) uważają, że jeżeli proces ten wciąż będzie mieć tendencję wzrostową, to do 2020 roku ludzi, którzy zupełnie stracą wzrok, może być niemal 75 mln.

Ważne! Według statystyk WHO, zaćma jest na pierwszym miejscu w rankingu przyczyn ślepoty.

Katarakta to degeneracyjne schorzenie oczu, które charakteryzuje się zmętnieniem częściowym bądź całkowitym soczewki oka. Soczewka to okrągły, przeźroczysty otwór, który znajduje się w kolorowej tęczówce oka - tworzą go koncentryczne pierścienie, dzięki którym możliwe jest skupianie promieni świetlnych dokładnie na siatkówce. Mechanizm ten pozwala na ostre widzenie z daleka i z bliska. W przypadku, gdy w soczewce zaczyna rozwijać się proces chorobowy (następuje zmętnienie), to w takiej sytuacji pogarsza się ostrość widzenia.

Do soczewki nie dociera krew. Odżywiana jest ona przez płyn znajdujący się w przedniej komorze oka i ciała szklistego, które ją otaczają. W skutek stwardnienia naczyń (proces ten pojawia się zazwyczaj ze starzeniem się organizmu) do ciała szklistego zaczyna docierać mniej substancji odżywczych. W związku z tym także soczewka jest gorzej odżywiana - dochodzi do utraty przez nią elastyczności i przezierności. W efekcie powstaje zaćma.

Rozwój schorzenia mogą wywoływać zaburzenia metaboliczne, narażenie na promieniowanie rentgenowskie jak i przyjmowanie sterydów.

Choroba rozwija się bezboleśnie przez dłuższy okres czasu w jednym i drugim oku (nie jest to jednak reguła). Schorzenie przede wszystkim dotyka osoby starsze (ponad 60% osób, które ukończyły 60 lat). Występuje jednak także u młodych osób, w tym u dzieci.

W Polsce problemem zaćmy dotknięta jest niemal co 50 - ta osoba (90% to osoby po 75 - tym roku życia).

Katarakta może być wrodzona (stwierdza się ją już u noworodków) lub nabyta, w tym także starcza, pourazowa bądź wtórna.

Objawy jak i ich występowanie jest zależne od stopnia zaawansowania choroby - w początkowym etapie zaćma może nie dawać żadnych symptomów. Ogólnie przypadłość powoduje proces stopniowego pogarszania się ostrości widzenia.

Najczęstszymi objawami zaćmy są:

- pogorszenie widzenia do dali

- rozszczepienie świateł

- problem z postrzeganiem i rozróżnianiem barw

- łzawienie

- lepsze widzenie w pochmurne dni (o zmierzchu)

Chorobę diagnozuje okulista, opierając się na wywiadzie lekarskim oraz badaniu oka wziernikiem i lampą szczelinową.

W początkowej fazie, schorzenie można leczyć specjalnymi kroplami do oczu. Jednakże takie działanie ma na celu tylko spowolnienie procesów chorobowych. Jedyną skuteczną metodą leczenia jest zabieg chirurgiczny.

Obecnie uważa się, że zaćmę powinno się usunąć wtedy, gdy nastąpiło wyraźne pogorszenie widzenia, które wpływa na jakość życia codziennego (m.in. czytanie, oglądanie telewizji, prowadzenie samochodu). Dawniej lekarze byli zdania, że zaćma powinna „dojrzeć”. Aktualnie operuje się bardzo często zaćmy niedojrzałe, a nawet początkowe - jeżeli wpływają na jakość widzenia.

Powszechnie stosowaną metodą leczenia jest zabieg fakoemulsyfikacji zaćmy ze wszczepieniem sztucznej soczewki zwijalnej - procedura polega na rozbiciu własnej soczewki przy użyciu ultradźwięków i usunięcia jej fragmentów z pozostawieniem torebki soczewki, a następnie dotorebkowym wszczepieniu sztucznej soczewki zwijalnej (o odpowiednio dopranych parametrach optycznych).

Metoda fakoemulsyfikacji pozwala na operowanie katarakty w każdym jej stadium. Zaletą tego typu zabiegu jest to, że nie pozostawia on blizn (rana operacyjna jest precyzyjnym cięciem tunelowym i zamyka się szczelnie samodzielnie pod wpływem ciśnienia wewnątrzgałkowego operowanego oka).

Inne zalety tej metody operowania to:

- niewielkie cięcie (ok. 2, 5 mm), przez które wprowadzana jest końcówka głowicy fakoemulsyfikatora, a następnie umieszczana jest soczewka zwijalna

- możliwość przeprowadzenia zabiegu w znieczuleniu kroplowym

- kilkunastominutowy czas trwania zabiegu

- niewymagana hospitalizacja (po 1 - 2 godzinach po operacji pacjent może opuścić szpital)

- szybka rekonwalescencja operowanego oka

- zmniejszone ryzyko wystąpienia powikłań pooperacyjnych

Ważne! W przypadku, gdy schorzenie dotyka dwojga oczu, zabieg nie może być przeprowadzony jednocześnie. Między jednym a drugim okiem powinien minąć okres miesiąca.

Operacyjne leczenie zaćmy jest zabiegiem refundowanym przez NFZ. Niestety czas oczekiwania na zabieg w państwowych placówkach zdrowia jest długi. Alternatywą są prywatne kliniki, gdzie szybko można wykonać operację, a ponadto samemu wybrać rodzaj wszczepianej soczewki (NFZ refunduje jeden rodzaj soczewek - nie mają zdolności akomodacji. Po operacji pacjent zmuszony jest nosić okulary do bliży bądź dali).

Operacja zaćmy metodą fakoemulsyfokacji ze wszczepieniem soczewki sferycznej standardowej to koszt 1790 zł wzwyż

Źródła: okulistyka.mp.pl, J. J. Kański „Diagnostyka kliniczna w okulistyce”, wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2008 rok, M. H. Niżankowska „Okulistyka - podstawy kliniczne”, Wydawnictwo Lekarskie PZWL 2007 rok, www.wydawnictwopzwl.pl