Suchość pochwy – najważniejsze pytania i odpowiedzi

Czym jest suchość pochwy?
Suchość pochwy to przede wszystkim uczucie mniej lub bardziej specyficznego dyskomfortu w okolicach intymnych, związane z brakiem wilgotności w pochwie, u jej wejścia oraz w obszarze sromu. Może pojawiać się okresowo, ale także chronicznie, utrudniając codzienne funkcjonowanie.

Jakie objawy najczęściej związane są z suchością pochwy?
Charakterystycznym objawem jest uczucie suchości. Co więcej, może to być także pieczenie, swędzenie czy nawet ból, spowodowane zmniejszonym nawilżeniem skóry okolic intymnych. Objawy te mogą pojawiać się nie tylko przy aktywności seksualnej lub po niej, ale także podczas chodzenia, jazdy rowerem czy noszenia obcisłych ubrań. Czasem suchość pochwy odczuwana jest, jako uczucie pulsowania i ucisku w pochwie.

Kogo najczęściej dotyczy?
Problem najczęściej dotyka kobiet po 45. roku życia. Związane jest to z faktem, że w okresie okołomenopauzalnym spada poziom estrogenów, co powoduje, że ścianki pochwy stają się cieńsze, mniej elastyczne i nawilżone. Wagina staje się bardziej wrażliwa na różnego rodzaju bodźce, nawet kontakt z bielizną może być nieprzyjemny. Czasami dochodzi do krwawień, bo ścianki pochwy są tak cienkie i suche, że stają się wyjątkowo wrażliwe i podatne na zranienia.

Czy suchość pochwy może występować u młodych kobiet?
Zdecydowanie tak. Suchość pochwy może pojawić się u kobiet po operacjach jajników, w okresie karmienia piersią oraz przy przyjmowaniu pigułek antykoncepcyjnych. Może to być związane z niedoborem lub wahaniami hormonów. Ponadto niektóre schorzenia przemiany materii (np. cukrzyca), leki, radioterapia przy chorobach nowotworowych, a także stres mogą także powodować suchość pochwy.

Co powinna zrobić kobieta, która zauważy u siebie objawy suchości pochwy?
W pierwszej kolejności powinna otwarcie porozmawiać na ten temat ze swoim lekarzem. Dopytać o możliwe przyczyny i wykluczyć wszystkie choroby, które mogą powodować suchość pochwy. Dowiedzieć się o możliwościach zastosowania odpowiednich preparatów czy kremów, ich dostępności i sposobów stosowania.

Jak radzić sobie z tą dolegliwością?
Wszystko zależy od tego, co jest przyczyną suchości pochwy. Przykładowo, jeżeli jest to skutek antykoncepcji hormonalnej, prawdopodobnie należy zmienić stosowany środek. W przypadku kobiet w wieku okołomenopauzalnym, często przypisywanymi produktami na złagodzenie objawów suchości pochwy, są te zawierające hormony (kremy lub globulki dopochwowe). Dla kobiet, które nie mogą lub nie chcą używać hormonów, zadowalającą alternatywę mogą stanowić preparaty ich niezawierające. Północnoamerykańskie Towarzystwo Menopauzy (North American Menopause Society) zaleca w pierwszej kolejności stosowanie na suchość pochwy produktów niehormonalnych . Produkty te (lubrykanty, środki nawilżające) to głównie żele, czyli produkty na bazie wody. Jednakże, dla wielu kobiet, nie są one satysfakcjonującym rozwiązaniem w związku z brakiem pielęgnującego i ochronnego efektu lipidów. Intymny krem nawilżający Vagisan® jest odpowiedzią na te potrzeby: jest niezawierającym hormonów kremem na suchość pochwy, który działa podwójnie: zapewnia nawilżenie oraz kojące lipidy. Co ważne, może być stosowany dopochwowo za pomocą aplikatora oraz na zewnętrzne okolice intymne. Krem może złagodzić dyskomfort pochwy i sromu (suchość, pieczenie, świąd oraz ból podczas stosunku) i może być stosowany przez dłuższy okres czasu. W razie potrzeby, intymny krem nawilżający Vagisan® może być również stosowany bezpośrednio przed stosunkiem seksualnym. Krem nie wpływa na mobilność plemników, więc może być także używany przez kobiety starające się o dziecko.

Konsultacja:
Dr Iris Schmidts-Winkler – lekarz, doradca medyczny, Dr. August Wolff GmbH & Co. KG Arzneimittel, Bielefeld, Niemcy

Suchość pochwy jest uciążliwym problemem, który dotyka coraz młodszych kobiet. Jak ten dyskomfort fizyczny wpływa na komfort psychiczny?

Dr Andrzej Depko
Pozytywne postrzeganie własnego ciała, jego akceptacja i uczucie komfortu są ważnymi czynnikami, decydującymi o samopoczuciu kobiety. Tymczasem trudno o dobre samopoczucie, gdy w intymnym miejscu coś swędzi, piecze i boli. Suchość pochwy to wyjątkowo dokuczliwa dolegliwość. Dyskomfort w okolicach intymnych nie tylko w czasie seksu, ale w czasie codziennych czynności, wywołuje frustrację, kompleksy i niezadowolenie. Nietrudno wyobrazić sobie, co czuje kobieta, której na każdym kroku w życiu codziennym towarzyszy tak uporczywy dyskomfort psycho-fizyczny. Jakim może być pracownikiem, szefem czy matką, kiedy jest poddenerwowana, rozdrażniona i zirytowana? Niewygoda spowodowana suchością pochwy może wpływać na jej zachowanie, kobieta może być niesprawiedliwa w swoich osądach, złośliwa czy zachowywać się nieadekwatnie. Może również stracić dystans do wielu sytuacji, ludzi, bo nie znajduje rozwiązania jej osobistej dolegliwości. I choć te reakcje są różne i zależą od typu osobowości danej kobiety, to sprowadzają się zawsze do negatywnych odczuć, takich jak złość, zniecierpliwienie, silne rozdrażnienie.
Przy suchości pochwy pojawia się wielokrotnie uczucie wstydu. Trudno bowiem otworzyć się przed otoczeniem i wyjaśnić powody złego samopoczucia, zwłaszcza gdy w dzisiejszych czasach łatwość oceniania innych i stygmatyzowania jest na porządku dziennym. Niełatwo też powiedzieć o tym partnerowi, choć tu wiele zależy od tego, na czym opiera się ta partnerska relacja. Suchość pochwy to także ból w trakcie stosunku. Taki regularnie powtarzany ból, może sprawić, że kobieta zaprzestanie aktywności seksualnej, będzie unikać seksu, co może wpływać na jej samoocenę. Często kobieta wstydzi się także sama przed sobą, bo czuje, że zagrożona jest jej kobiecość. W ten sposób poczucie wstydu i bezradności narasta i rodzi się przeciw temu wewnętrzny bunt: mój własny organizm sprzeciwia mi się!
Jak temu zaradzić? Najlepiej zapobiegać, dbać o siebie z myślą, że robi się to nie tylko dla otoczenia, ale przede wszystkim dla samej siebie, dla swojej kobiecości. Bezpiecznym i nowoczesnym rozwiązaniem są preparaty do codziennej pielęgnacji pochwy i okolic sromu, łatwo dostępne w drogeriach i aptekach.

Andrzej Depko - doktor nauk medycznych, neurolog, specjalista seksuolog, prezes Polskiego Towarzystwa Medycyny Seksualnej, członek Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Seksuologicznego, certyfikowany seksuolog sądowy. Superwizor psychoterapii zaburzeń seksualnych Polskiego Towarzystwa Seksuologicznego. Redaktor naczelny kwartalnika „Seksuologia po dyplomie” wydawanego przez Fundację Promocji Zdrowia Seksualnego. W Fundacji Promocji Zdrowia Seksualnego pełni również funkcję szefa programu szkoleniowego „Akademia Zdrowia Seksualnego”. Członek Europejskiego Towarzystwa Medycyny Seksualnej oraz Światowego Towarzystwa Medycyny Seksualnej. Autor licznych publikacji popularyzujących wiedzę z zakresu seksualności człowieka.

Czym jest suchość pochwy? Jak się objawia i kogo dotyczy? Czy suchość pochwy można leczyć? Jak atrofia pochwy wpływa na życie kobiety?

Prof. Violetta Skrzypulec-Plinta
W okresie okołomenopauzalnym w organizmie kobiety zachodzą liczne zmiany hormonalne. W wyniku obniżania się poziomu estrogenów, zmienia się nie tylko rytm cyklicznych krwawień miesięcznych, ale także fizjologia pochwy i okolic sromu. Pochwa w okresie przedmenopauzalnym jest narządem rozciągliwym i elastycznym, jednak już w przeciągu 5 lat od ostatniego krwawienia spadek kolagenu zawartego w tkankach pochwy wynosi 30%. Prowadzi to do skrócenia, zwężenia i ścieńczenia ścian pochwy – stają się one mniej ukrwione, nawilżone i elastyczne.
Uczucie suchości pochwy, na które często skarżą się kobiety w okresie okołomenopauzaulnym, może być przyczyną obniżenia jakości życia. Podrażnienie, ból, uczucie pieczenia oraz kłucia w okolicach intymnych powoduje dyskomfort dnia codziennego. Zanik (atrofia) śluzówki pochwy wiąże się zwykle ze znacznym spadkiem jakości życia seksualnego. Niewystarczająca ilość produkowanego śluzu w pochwie sprawia, że nawet w czasie odpowiedniej stymulacji seksualnej pochwa nie jest wystarczająco nawilżona, a to powoduje, że stosunki seksualne stają się bolesne i nieprzyjemne.
Według danych literaturowych z roku 2014 Genitourinary Syndrome of Menopause (GSM) jest zespołem objawów, w którym najczęściej występuje: dyspareunia (ból podczas stosunku) – 64%, spadek libido - 64%, unikanie kontaktów seksualnych - 58%, objaw suchości pochwy (trzy lata po menopauzie) – 47%. W Polsce GSM dotyczy 2-3 milionów kobiet. Niestety, pomimo tak dużej skali zjawiska, zaledwie 25% z nich zgłasza swe problemy lekarzowi ginekologowi lub rodzinnemu. Należy zwrócić uwagę, iż objawy związane z okresem menopauzy (wahania nastroju, uderzenia gorąca) z czasem ustępują i ulegają wyciszeniu. Niestety procesy zanikowe nabłonka pochwy w sytuacji spadku produkcji estrogenów postępują dosyć szybko.
Atrofia pochwy może wystąpić również u kobiet zdecydowanie młodszych, w przypadkach zaburzeń endokrynologicznych (m.in. podczas stosowania tabletek antykoncepcyjnych, karmienia piersią, u pacjentek chorujących na nowotwory, u których konieczne jest stosowanie chemio i radioterapii). Coraz częściej do grupy kobiet zgłaszających się z powodu zaburzeń seksualnych związanych z dyspareunią zgłaszają się kobiety, które z powodu ryzyka dziedziczenia nowotworu usunęły gruczoły piersiowe i jajniki.
Na rynku farmaceutycznym znajduje się obecnie wiele preparatów pomagających skutecznie łagodzić objawy wypadowego okresu menopauzalnego takie jak np. suchość pochwy i sromu. Niektóre z tych produktów to leki na bazie hormonów, działające ogólnoustrojowo takie jak terapia hormonalna, fitoestrogenowa lub lokalnie (pochwa) zawierające estriol. Produkty niezawierające hormonów mogą mieć w swoim składzie kwas hialuronowy, pałeczki kwasu mlekowego, kojące lipidy oraz glikogen. Składniki te mają działanie nawilżające i kojące dla skóry okolic intymnych oraz poprawiają mikrobiologiczne środowisko pochwy. Dla kobiet, które nie mogą lub nie chcą stosować hormonów, alternatywnym rozwiązaniem mogą być preparaty niezawierające hormonów. Poprawa lubrykacji pochwy wpływa pozytywnie nie tylko na komfort współżycia seksualnego, ale również na jakość życia codziennego np. podczas uprawiania sportu (jazda na rowerze), czy podczas długotrwałego siedzenia.

Prof. Violetta Skrzypulec-Plinta - specjalista ginekolog-położnik, endokrynolog, seksuolog. Kierownik Katedry Zdrowia Kobiety Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. Uhonorowana prestiżową nagrodą „Lekarz – Przyjacielem Kobiety” – i to sedno jej powołania - od trzydziestu lat prowadzi praktykę lekarską, lecząc, edukując i wspierając kobiety z całej Polski, przezwyciężając wraz z nimi choroby. Autorka ponad 200 publikacji naukowych. Przewodnicząca Sekcji Ginekologii Dziecięcej i Dziewczęcej Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, Wiceprzewodnicząca Sekcji Menopauzy i Andropauzy PTG, Przewodnicząca Rady Programowej Fundacji MSD dla Zdrowia Kobiet. Przez całe „życie medyczne” walczy o trzy priorytety: profilaktykę w medycynie, walkę z nałogami i równe prawa dla kobiet.

/źródło - Profile Sp. z o.o./