Nadczynność i niedoczynność tarczycy – jest się czego bać?

Współcześnie coraz więcej osób zapada na choroby tarczycy. Kolejki do endokrynologa wydłużają się, a znaczna część społeczeństwa stale przyjmuje leki. Czym jednak są choroby tarczycy, w jaki sposób się je leczy i jak poznać, czy cierpimy na niedoczynność, czy nadczynność gruczołu?

Czym jest tarczyca?

Tarczyca to gruczoł wydzielający hormony, ważne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu: tyroksynę (T4) oraz trójjodotyroninę (T3). Za prawidłową pracę tarczycy i wydzielanie przez nią odpowiednich ilości hormonów, odpowiada przysadka mózgowa, produkująca hormon TSH.

Zaburzenie w pracy tarczycy - niedoczynność i nadczynność tarczycy

Niedoczynność tarczycy ma miejsce wtedy, gdy poziom wytwarzanych przez gruczoł hormonów jest zbyt niski. O nadczynności mówimy w sytuacji, kiedy stężenie hormonów jest za wysokie. Obie sytuacje wymagają konsultacji specjalistycznej z endokrynologiem, który zaproponuje leczenie, wyrównujące gospodarkę hormonalną.

Objawy niedoczynności tarczycy

Przy niedoczynności tarczycy występuje wiele objawów, które równie dobrze można przypisać innym schorzeniom. Główne objawy niedoczynności tarczycy to:

- permanentne zmęczenie i wzmożona senność,

- ogólne poczucie osłabienia,

- zaburzenia pamięci,

- trudności w koncentracji,

- ciągłe uczucie zimna, chłodna skóra,

- suchość i bladość skóry.

W bardziej zaawansowanym stadium niedoczynności można dodatkowo zauważyć nadmierne rogowacenie naskórka, częste zaparcia oraz łamliwość i wypadanie włosów. Niektórzy pacjenci ze zdziwieniem stwierdzają nagle, że zmienił im się głos, co związane jest z pogrubieniem strun głosowych.

Objawy nadczynności tarczycy

Nadczynność tarczycy objawia się przede wszystkim:

- uczuciem gorąca,

- dusznościami,

- zwiększoną potliwością,

- dużym spadkiem masy ciała,

- kołataniem serca,

- drżeniem rąk,

- nadmierną pobudliwością,

- bezsennością.

Dla nadczynności tarczycy bardzo charakterystycznym objawem jest również nieregularne miesiączkowanie.

Przyczyny zaburzeń pracy tarczycy

Zarówno niedoczynność, jak i nadczynność mogą być skutkiem różnych przypadłości. Niedoczynność to bardzo często wynik zapalenia autoimmunologicznego tarczycy, znanego powszechnie jako choroba Hashimoto. Do niedoczynności dochodzi również po operacyjnym leczeniu tarczycy (wycięciu części gruczołu) lub w ramach powikłań po terapii jodem radioaktywnym, stosowanej w przypadku nadczynności.

Nadczynność jest przeważnie wynikiem choroby Grave-Basedowa, podczas której tarczycę nadmiernie pobudzają autoprzeciwciała. Przyczyną zbyt intensywnego wydzielania hormonów może być również gruczolak, albo przedawkowanie hormonów tarczycy, podawanych w leczeniu niedoczynności.

Leczenie chorób tarczycy

Najpowszechniejszą metodą leczenia jest podawanie pacjentowi odpowiednich dawek leków. W przypadku niedoczynności, chory przyjmuje suplementację w postaci hormonów tarczycy, w przypadku nadczynności - stosuje się leki tyreostatyczne. Zarówno w leczeniu niedoczynności, jak i nadczynności gruczołu, bardzo ważne jest dobranie przez lekarza odpowiedniej dawki leku, tak, by nie doprowadzić do przekształcenia jednego schorzenia w drugie. W przypadku nadczynności, lekarz może zadecydować o konieczności leczenia operacyjnego lub za pomocą jodu promieniotwórczego, ale nie są to często stosowane rozwiązania.

Inne choroby tarczycy

Oprócz nadmiernego lub niedostatecznego wydzielania hormonów tarczycy, gruczoł narażony jest na inne choroby. Jeśli nie dochodzi do zaburzeń gospodarki hormonalnej, ale rozmiar gruczołu znacznie się powiększył, mówimy o wolu obojętnym. Najczęstszą przyczyną powstawania woli jest niedobór jodu w pożywieniu. Wole tarczycy kwalifikują się do operacyjnego usunięcia w sytuacji, gdy uciskają na tchawicę lub inne narządy szyi. Operację stosuje się też w celach kosmetycznych, gdy wole niekorzystnie wpływają na wygląd pacjenta.

Często spotykane guzki tarczycy zwykle nie są groźne dla zdrowia i życia ludzkiego, należy jednak co jakiś czas kontrolować je na wizycie u specjalisty. Powodem do obaw mogą być: szybki wzrost guzków, ograniczenie przez zmiany drożności tchawicy, albo doprowadzenie do nadczynności tarczycy.

O operacyjnym usunięciu części lub całości gruczołu decyduje lekarz prowadzący. Pamiętajmy, że operacja tarczycy skutkuje koniecznością przyjmowania leków na niedoczynność (hormonów tarczycy) już do końca życia.

Zobacz więcej informacji o leczeniu tarczycy na naszym portalu - Leczymy Tarczycę