Stocznia Gdańska z perspektywy kobiet
Wpisany przez S.Z.   
niedziela, 15 grudnia 2019 11:59

Stocznia Gdańska z perspektywy kobiet

Kobiety w Stoczni Gdańskiej stanowiły ok. 25 proc. załogi a ich głos był mocno słyszalny. Dbały nie tylko o sprawne funkcjonowanie zaplecza tego potężnego zakładu przemysłowego, ale w duchu komunizmu wykonywały też ciężkie zawody. Pracowały m.in. jako spawaczki czy suwnicowe.

Pierwsze skojarzenia ze Stocznią Gdańską to produkcja statków na skalę przemysłową i upadek komunizmu. Tymczasem niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, że było to także miejsce, w którym niezwykle ważną rolę odgrywały kobiety. Nie tylko prowadziły przedszkola czy żłobki dla dzieci załogi, gotowały w stołówce, czy obsługiwały punkty gastronomiczne. Kobiety w jednym z największych polskich zakładów przemysłowych epoki komunizmu wykonywały prace biurowe, kadrowe, administracyjne. Pracowały jako sprzątaczki i jako animatorki kultury. Stanowiły ok. 25% załogi, dlatego ich głos był mocno słyszalny w murach Stoczni Gdańskiej. Nierzadko parały się także ogromnie obciążającymi zadaniami.

Kobiety wykonywały prace uzupełniające do zadań mężczyzn, jednak tylko pozornie były to lżejsze zajęcia. Często miały one ogromnie destrukcyjny wpływ na zdrowie. Wystarczy wspomnieć chociażby suwnicowe, które spędzały nawet osiem godzin dziennie w kabinie wielkości metr na metr pod samym dachem przykrytym papą, od czego stalowa konstrukcja ekstremalnie się nagrzewała i ciężko było wytrzymać. Praca w halach produkcyjnych była bardzo uciążliwa także na dole, ponieważ wszędzie unosił się kurz, odpady unosiły się do góry i były wdychane przez pracowników i pracownice. To wszystko dostawało się do płuc i często kończyło się, np. pylicą.
Tomasz Błyskosz, kierownik oddziału terenowego Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Gdańsku

Kobiety w walce o prawa pracowników

Kobietą, która trwale zapisała jest w historii stoczni, jest Anna Walentynowicz. Niepozorna tyko z pozoru. Zaczynała jako spawacz, a następnie suwnicowa. Ze swoich zadań wywiązywała się niezwykle sumiennie: szybko zaczęła przekraczać zakładane normy produkcyjne, przez co otrzymała tytuł przodowniczki. Jednak sławę wśród stoczniowców zdobyła dzięki temu, że wielokrotnie wstawiała się za swoimi współpracownikami i pisała pisma do dyrekcji, w których domagała się poprawy warunków zatrudnienia oraz walczyła o ich prawa. W 1978 roku brała udział w zakładaniu związków zawodowych, przez co stała się ofiarą szykan ze strony kierownictwa zakładu i służb bezpieczeństwa. Jej zwolnienie 8 sierpnia 1980 roku zapoczątkowało strajki, podczas których powstała Solidarność. Jednym z żądań robotników w negocjacjach z szefostwem było przywrócenie Walentynowicz do pracy.

Niestety, nie zachował się budynek, gdzie Anna Walentynowicz wykonywała swoje obowiązki, natomiast na terenie stoczni, w budynku 42 A można zobaczyć suwnicę, na której pracowała Pani Anna oraz specjalnie obejrzeć wystawę na jej temat. Dzięki temu na własnej skórze można poczuć, w jakich ciężkich warunkach to wszystko się odbywało.
Tomasz Błyskosz, kierownik oddziału terenowego Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Gdańsku

Życie kobiet w stoczni nie było łatwe. Zarabiały niewiele. Pracowały w ciężkich warunkach. Aby się utrzymać często brały nadgodziny. A mimo to były wyjątkowe. Miały siłę by walczyć o lepszy świat.

Stocznia Gdańska warta UNESCO!

W 2020 roku Stocznia Gdańska będzie jedynym polskim kandydatem do wpisania na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Narodowy Instytut Dziedzictwa, który koordynuje projekt, chce zarazić ideą wszystkich Polaków i zachęcić ich do kibicowania tej inicjatywie. Dlatego instytucja zainicjowała kampanię „Stocznia Gdańska na listę UNESCO”! Jej celem jest opowiedzenie o historii kolebki Solidarności w nowoczesny sposób.

Słynni światowi filmowcy namawiają: „Wspierajcie Stocznię Gdańską w staraniach o UNESCO”
Twórcy wielkich kinowych hitów, m.in. „Informator”, czy „Pokój Marvina” w krótkich wywiadach przygotowanych dla Narodowego Instytutu Dziedzictwa mówią o wolności, solidarności i przypominają, jak ogromną rolę Stocznia Gdańska odegrała w walce o demokrację.

Stocznia Gdańska w 2020 roku będzie polskim kandydatem do wpisania na prestiżową Listę światowego dziedzictwa UNESCO. Narodowy Instytut Dziedzictwa, koordynator projektu, zainicjował akcję, która ma zachęcić Polaków do kibicowania tej inicjatywie i przypominać, jak ogromną rolę odegrało to miejsce we współczesnej historii.
W kampanię włączyli się, m.in. influencerzy, promujący akcję na Instagramie, projektanci mody, którzy zaprojektowali bluzy i czapki inspirowane tym poprzemysłowym kompleksem oraz autorzy popularnych kanałów na Youtube, czyli Radek Kotarski i Historia bez Cenzury, którzy przygotowali materiały wspierające Stocznię.
Teraz do inicjatywy dołączyli słynni filmowcy, którzy byli gośćmi tegorocznego festiwalu Cameraimage w Toruniu (9-16.11.2019). Wystąpili oni w serii wywiadów, w których mówią o wadze wolności i solidarności oraz przypominają o tym, że Stocznia Gdańska to kolebka tych wartości. Z szacunkiem opowiadają o robotnikach-bohaterach, którzy właśnie tam rozpoczęli walkę o demokrację, a swoją determinacją i zaangażowaniem zapoczątkowali upadek żelaznej kurtyny. – Wolność to wielka sprawa, trzeba na nią zasłużyć – podkreślają.
Wśród artystów jest reżyser Michael Hoffman („Szczęśliwy Dzień”, „Ostatnia stacja”), Christopher Doyle, operator znany ze współpracy z Wong Kar-Waiem, autorzy zdjęć: Roberto Schaefferem („Marzyciel”), Dante Spinotti („Informator”) ale i znani Polscy tacy jak Rafał Zawierucha, który wystąpił w filmie Quentina Tarantino, pt. „Once upone a time...in Hollywood”, oraz Piotr Sobociński („Pokój Marvina, „Oczy anioła”, „Okup”).
Spot rozpoczynający serię można zobaczyć na fb oraz kanale youtube Narodowego Instytutu dziedzictwa (zobacz). Wkrótce będą tam też publikowane kolejne wywiady.
Inicjatorem poproszenia o wsparcie filmowców jest Marek Żydowicz, dyrektor Festiwalu Camerimage. Spoty zrealizowała firma Aia Asé Pictures.


- Wolność i solidarność o których opowiedzeniu, w kontekście Stoczni Gdańskiej poprosiliśmy- to wartości niezaprzeczalne i uniwersalne dla wszystkich na całym świecie, warto o nie pytać i warto je przypominać. Trzeba je szanować i doceniać- mówi Anna Gołębicka, strateg i szef projektu Stoczni Gdańskiej na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.


- Niezwykła historia powstania Solidarności, która zmieniły losy Europy i świata, związana z tym miejscem od dawna inspiruje artystów w różnych krajach. Bardzo nas cieszy, że naszą inicjatywę wspierają uznane filmowe autorytety, które mogą pochwalić się równie fantastycznym dorobkiem – dodaje Bartosz Skaldawski, dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa.

Realizacja:
Director: Aia Asé
Camera & Motion Graphic: Joo Joostberens
Music: Kai Engel - Endless Story About Sun and Moon
Production: Aia Asé Pictures

/źródło - /